มหัศจรรย์ “หญ้าแฝก” ใต้ร่มพระบารมี

ได้มีโอกาสไปร่วมงาน มหัศจรรย์”หญ้าแฝก” ใต้ร่มพระบารมี  ขอเน้นว่า มหัศจรรย์ จริงๆค่ะ                                                          งานนี้จัดขึ้นระหว่างวันที่ 22-24 มิถุนายน ที่ผ่านมา  เป็นกิจกรรมที่ทางมูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ(สำนักงาน กปร.) กรมพัฒนาที่ดิน มหาวิทยาลัยบูรพา  เครือข่ายคนรักษ์แฝกและบริษัทปตท. จำกัด(มหาชน)   สาเหตุที่งานจัดวันดังกล่าวก็เนื่องจากเมื่อวันที่ 22 มิถุนายน พ.ศ. 2534  เป็นวันที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งให้นำหญ้าแฝกไปทดลองปลูกที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดเพชรบุรีและศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดฉะเชิงเทรา  เพื่อเรียนรู้ให้ชัดเจนก่อนการขยายผลให้ประชาชนได้ใช้ประโยชน์เพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ รวมทั้งขยายพันธุ์ไปตามที่ต่างๆ     จึงถือได้ว่าหญ้าแฝกได้ “หยั่งราก”จริงจังในวันดังกล่าว 

ได้เรียนรู้ว่า  แม้ว่า“หญ้าแฝก”จะเป็นหญ้า เป็นวัชพืช แต่เป็นวัชพืชที่มีคุณค่า เป็นประโยชน์มากมาย มีประโยชน์แก่การอนุรักษ์ดินและน้ำเพราะรากที่หยั่งลึกแผ่กระจายลงไปตรงๆทำให้อุ้มน้ำและยึดเหนี่ยวดินได้มั่นคงและมีลำต้นชิดติดกันแน่นหนา ทำให้ดักตะกอนดินและหน้าดินได้เป็นอย่างดี   ด้วยรากหญ้าแฝกที่หยั่งลึกเฉลี่ย 3-5 เมตร ทำให้หญ้าแฝกช่วยยึดหน้าดิน ป้องกันการพังทลายของดิน   หญ้าแฝกขึ้นได้ในดินทุกสภาพแม้กระทั่งในดินดานทำให้ดินดานแตกตัวน้ำซึมผ่านและดึงไนโตรเจนทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์    หญ้าแฝกยังสามารถปลูกได้ในน้ำ  รากหญ้าแฝกสามารถดูดซับสารพิษและโลหะหนักที่ปนเปื้อนในน้ำช่วยบำบัดสภาพน้ำที่เสียให้ดีขึ้นได้     สามารถปลูกเป็นแนวเพื่อบังคับการไหลของน้ำและยังสามารถปลูกเป็นแนวกันไฟใช้ความชุ่มชื่นของแถบหญ้าแฝกช่วยลดความเสียหายจากไฟป่าได้ด้วย  นี่คือ กำแพงธรรมชาติที่มีชีวิต จริงๆ

นอกจากนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยัง ทรงมีพระราชดำริให้ศึกษาเรื่องสกัดสารสำคัญจากหญ้าแฝกมาใช้ในการควบคุมป้องกันกำจัดปลวก   การประยุกต์ใช้เยื่อหญ้าแฝกเป็นวัสดุเสริมแรง ใช้แผ่นไม้อัดหญ้าแฝกเป็นวัสดุแทนไม้ในอุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์และตกแต่งภายใน และอื่นๆอีกมากมายที่ยังศึกษา วิจัยและพัฒนาต่อไป

อีกหนึ่งความมหัศจรรย์ของหญ้าแฝกที่ได้มาเห็นในงานนี้ คือ ผลิตภัณฑ์จากใบหญ้าแฝกที่ชนะการประกวด และได้นำมาจัดแสดงภายในงานดังกล่าวมากมาย   นี่เป็นเพียงบางส่วนของผลิตภัณฑ์

“ ปิ่นโตธรรมชาติ”  ผลงานของนายอริยะ  ปาเลิศ  เป็นแนวคิดที่มาจากวิถีชีวิตประจำวัน ใช้เทคนิกการควั่นใบหญ้าแฝกให้เป็นเกลียว พันทับโครงสร้างไม้ไผ่ที่ขึ้นรูปเป็นปิ่นโตภาชนะที่อยู่คู่กับคนไทยมายาวนาน     

“สัตว์น้อยพาเพลิน”(กระปุกออมสิน)  ผลงานของ น.ส.มัสยา พิงไธสง และ น.ส.ปนิดา สะมาลี  เป็นการนำกะลามะพร้าวผสมผสานกับหญ้าแฝกสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์นำเสนอด้วยอารมณ์สนุกสนานผ่านการ์ตูนรูปสัตว์ต่างๆ  

“อู่” ผลงานนางสร้อย ญานะพันธ์  เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านในการใช้เปล หรือ อู่ ในการเลี้ยงเด็ก สร้างสรรค์ด้วยวัสดุไม้ไผ่และหญ้าแฝก   

“มะเฟือง”(โคมไฟ) ผลงานของนางลำดวล ธะนะ  ได้รับแรงบันดาลใจจากรูปทรงของผลมะเฟือง ใช้เทคนิกการเกลียวแฝกถักและปิดทับบนโครงสร้างไม้เกิดเป็นแสงนวลส่องผ่านเมื่อเปิดดวงไฟ    

“ธรรมชาติและครอบครัว” ผลงานของนายปรียชาติ พลอยสุข  เป็นการใช้เกลียวแฝกพันทับโครงไม้ นำเสนอความสนุกสนานของวิถีธรรมชาติและความผูกพันของครอบครัว

“ม้าโยก” ผลงานกลุ่มผลิตภัณฑ์จากใบหญ้าแฝกบ้านแกใหม่ จ.พะเยา  เป็นการใช้เกลียวแฝกพันทับโครงสร้างไม้ เกิดผิวสัมผัสที่ทำให้จับม้าโยกเล่นได้อย่างมั่นคงยิ่งขึ้น เน้นความประณีตในการพันเพื่อเพิ่มมูลค่าและความสวยงาม 

“ผลิตภัณฑ์กระดาษจากหญ้าแฝก” ผลงานโรงเรียนบ้างบางใหญ่ จ.สุราษฎร์ธานี  เป็นการพัฒนากระดาษหญ้าแฝกและต่อยอดสู่การนำมาสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆด้วยเทคนิคเดคูพาจ(Decoupage) สามารถจำหน่ายเป็นรายได้สู่นักเรียนในโรงเรียนได้  

“ริ้วน้ำ”  ผลงานของนางสุพัฒน์ พุทธสอน  แจกันและกระกร้าที่เน้นรูปทรงสมัยใหม่พันหุ้มทับด้วยเส้นแฝกสีสันต่างๆจัดเรียงให้เกิดเป็นลวดลายคล้ายกับริ้วน้ำ    

กระเป๋าเป้”Funny Green Day” ผลงานของน.ส.ปนัดดา โพธิ์ศรี  เป็นการสื่อความเข้มแข็ง สง่างาม และสุภาพ ตามแบบนายทหารเข้ากับผลิตภัณฑ์สำหรับผู้หญิง โดยออกแบบเป้ กระเป๋าถือ และกระเป๋าสะพาย ใช้เทคนิคการถักนิตติ้งเส้นเกลียวแฝก เพิ่มเสน่ห์ความเข้มแข็งแบบนายทหารด้วยผ้าใบสีเขียว  

“ทอแสง”โคมไฟ ผลงานของนายพงษ์ปรเมศ เอิบกมล   ได้แรงบันดาลใจจากเห็ดเข็มทองนำจุดเด่นความโค้งเว้ามาใช้และผสมผสานกับเอกลักษณ์ความเป็นไทย  พัฒนาเป็นโคมไฟและใช้เกลียวแฝกขนาดใหญ่  พัน  สาน  เดินเป็นลวดลายของโคมไฟ      

“ผลิใบ”(ของใช้ตกแต่งบ้าน) ผลงานของน.ส.สีราวรรณ  หมีนาค  แนวคิดจากเมล็ดพันธุ์ที่เริ่มหยั่งรากลงสู่แผ่นดินเป็นชีวิตที่เริ่มถือกำเนิด  ใบที่เริ่มแทงไปในอากาศเป็นภาพของความงดงามที่งอกเงยเจริญเติบโตสู่ชีวิตวันใหม่

นี่เป็นเพียงตัวอย่างบางส่วนของผลิตภัณฑ์จากใบหญ้าแฝก ฝีมือภูมิปัญญาของชาวบ้าน สะท้อนให้เห็นถึงความคิดสร้างสรรค์และฝีมือของชาวบ้านที่สามารถประยุกต์นำใบหญ้าแฝก มาทำเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆได้อย่างมหัศจรรย์จริงๆค่ะ   ท่านใดที่สนใจผลิตภัณพ์สามารถสั่งซื้อได้ที่ร้านภัทรพัฒน์  ของมูลนิธิชัยพัฒนา ได้ทุกสาขาหรือเข้าไปดูรายละเอียดได้ที่ www.patpat9.com

ส่วนท่านที่สนใจติดตามความมหัศจรรย์ของ"หญ้าแฝก"ว่าเป็นอย่างไร ติดตามได้ในนรายการ "ตามเส้นทางประโยชน์สุขปวงประชา" ได้ทุกวันพุธเริ่มตั้งแต่วันพุธที่  16 กรกฎาคม ถึง พุธที่ 6 สิงหาคม นี้ เวลา 11:15-11.35 น.ทางสถานีวิทยุ จส.100 ค่ะ

BY  DJ.สุเมธา พิชัยรัตน์