WHO ค้นพบโรคใหม่ โรคเอ็กซ์ Disease X

      จากข้อมูล Center for Medical Genomics ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้ออกมาประกาศถึงข้อมูลขององค์การอนามัยโลก (WHO) ว่าในตอนนี้ กำลังเฝ้าติดตามการระบาดของ "โรคติดเชื้อทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรง” ในหมู่บ้าน ปามีร์ คาลัน (Pamir Kalan) จังหวัดบาดัคชาน (Badakhshan) ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอัฟกานิสถาน  โดย WHO ได้กำหนดให้มีการรับมือภายใต้โค้ดเนม “โรคเอ็กซ์” พบผู้ติดเชื้อโดยยังไม่ทราบสาเหตุว่าติดเชื้อมาจากไวรัสประเภทใดจำนวน 97 ราย ในหมู่บ้านปามีร์ คาลัน เสียชีวิตแล้ว 17 ราย

      ทาง WHO ได้ประสานงานให้ความช่วยเหลือผู้ป่วยที่ได้รับผลกระทบโดยเฉพาะเด็กและผู้สูงอายุในหมู่บ้าน ด้วยสภาพอากาศที่ยังมีหิมะตกหนักทำให้ ทีมเผชิญเหตุยังไม่สามารถเข้าไปในพื้นที่ได้แต่ได้ส่งยาและเวชภัณฑ์เข้าไปในพื้นที่ระบาดล่วงหน้าแล้ว ส่งผลให้ยังไม่ทราบสาเหตุและอาการที่แท้จริงของโรคนี้

      โรคเอ็กซ์ หรือ Disease X เป็นชื่อสมมติของโรคสมมติที่องค์การอนามัยโลกกำหนดขึ้นเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 เรียกได้ว่าโรคนี้เป็นโรคที่ติดเชื้อจากบรรดาพวกจุลชีพ เชื้อรา แบคทีเรีย หรือเชื้อไวรัสก่อโรคที่เราไม่รู้จักหรือยังไม่รู้จักมากเพียงพอ ซึ่งมีศักยภาพในการก่อให้เกิดโรคระบาดร้ายแรงระหว่างประเทศ อย่างเช่น โควิด-19 ที่เรารู้จักกันดี ซึ่งทาง WHO ได้เตรียมแผนรับมือกับโรคเอ็กซ์เป็นที่เรียบร้อยตั้งแต่เดือนตุลาคม 2565 แต่ยังไม่สามารถระบุได้ว่าเกิดมาจากเชื้อชนิดไหน โดยทางทีมวิจัยกำลังเร่งวิเคราะห์ข้อมูลและหาคำตอบเกี่ยวกับโรคนี้อยู่

      WHO กำลังเร่งปรับปรุงรายชื่อเพื่อเป็นแนวทางให้ทั่วโลกทั้งภาครัฐ เอกชน และ NGO ร่วมกันลงทุนในด้านการวิจัยและพัฒนา (R&D) ล่วงหน้าโดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านวัคซีน การทดสอบทางห้องปฏิบัติการ และการรักษา เพื่อจะผลิตภัณฑ์ใช้ได้ทันท่วงทีเมื่อเกิดการระบาด ในส่วนของกระบวนการอัพเดตได้เริ่มต้นเมื่อปลายเดือนตุลาคม 2565 โดยอาศัยนักวิทยาศาสตร์กว่า 300 คนทั่วโลกมาร่วมกันวิเคราะห์หลักฐานเกี่ยวกับตระกูลไวรัสและแบคทีเรียมากกว่า 24 ตระกูล มุ่งเน้นไปที่สายพันธุ์ที่ยังไม่มียารักษา ยังไม่มีวัคซีนในการป้องกัน เป็นอันดับแรก ซึ่งรายการเชื้อโรคที่สำคัญนี้ได้กลายเป็นจุดอ้างอิงสำหรับนักวิจัยทั่วโลกว่าควรมุ่งเน้นสรรพกำลังเพื่อจัดการกับภัยคุกคามต่อประชาชนในระดับพื้นที่

      ทาง WHO ได้เผยแพร่รายชื่อตั้งแต่ปี 2560 และจัดลำดับความสำคัญของโรคระบาดไว้ในปี 2561 โดยรายชื่อปัจจุบันประกอบไปด้วย

1. โควิด-19

2. ไข้เลือดออกไครเมียคอง

3. ไวรัสอีโบลา ไวรัสมาร์บวร์ก

4. ไข้ลาสซา

5. โรคทางเดินหายใจตะวันออกกลาง (MERS)

6. โรคทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรง (SARS)

7. โรคนิปาห์

8. โรคเฮนิปาไวรัส

9. ไข้ริฟต์วัลเลย์

10. ไวรัสซิกา

11. โรค X (ยังไม่สามารถระบุได้)

      ปัจจุบันมีไวรัสไม่น้อยกว่า 320,000 ชนิดที่แพร่ติดต่ออยู่ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แต่ไวรัสที่พบติดต่อและก่อโรคในมนุษย์มีเพียง 219 ชนิด หรือเป็นเพียง ร้อยละ 0.06 ซึ่งหมายความว่ายังมีไวรัสอีกมากจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่พร้อมจะแพร่ติดต่อข้ามมาสู่คน อย่างไรก็ตามแม้ในตอนนี้ยังไม่สามารถระบุชื่อโรคและอาการที่แท้จริงได้ หากแต่ทาง WHO ได้ตัวอย่างเชื้อและนำมาถอดรหัสพันธุกรรมทั้ง DNA และ RNAได้ ก็จะสามารถรักษาผู้ป่วยได้อย่างตรงจุด ทางศูนย์จีโนมทางการแพทย์ รพ. รามาธิบดีเอง ได้เตรียมพร้อมสนับสนุนภาครัฐถอดรหัสพันธุ์จาก ทั้งDNA และ RNA ที่สกัดได้จากสิ่งส่งตรวจประเภทต่างๆ จากผู้ติดเชื้อที่คาดว่าเป็น โรคเอ็กซ์ รวมทั้งจากสิ่งแวดล้อม เพื่อวิเคราะห์หาว่าเป็นจุลชีพหรือไวรัสสายพันธุ์ใดจากสิ่งส่งตรวจให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งสัปดาห์ เพื่อตอบโจทย์ของ โรคเอ็กซ์

ที่มา : Center for Medical Genomics, องค์การอนามัยโลก (WHO)