หลายคนเดินเข้าไปในร้านกาแฟ เคยสังเกตบ้างหรือไม่ว่าแก้วที่เราถือออกมาจากร้านเป็นแก้วกาแฟที่ทำมาจากวัสดุอะไร เราจะสังเกตเห็นว่า ร้านดังหลายแบรนด์ใช้ผลิตภัณฑ์รีไซเคิลกันมากขึ้น หรือหันไปใช้วัตถุดิบที่ทำจากไบโอพลาสติก(Bioplastics) ที่ย่อยสลายไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เช่น อเมซอน อินทนิล และ เอสแอนด์พี เป็นต้น
แต่แท้จริงแล้วในท้องตลาดบ้านเรายังมีผลิตภัณฑ์อีกมากมายที่ทำให้เกิดคำถามว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำจาก ไบโอ จริง/ปลอม เพราะมองด้วยตาเปล่าไม่เห็น จะย่อยสลายได้จริงรึเปล่า ?
คุณวิบูลย์ พึงประเสริฐ นายกสมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกชีวภาพไทย (TBIA) อธิบายว่า ไบโอแท้ จะมีฉลากยืนยันวัตถุดิบ : Compostable มีมาตรฐานรับรอง : ASTM D6400 EN 13432 ISO 17088 มอก.17088-2555 GC Compostable หรือเอาแบบง่ายๆ สะดวกที่สุดให้ดูว่ามีการการันตี GC Compostable หรือไม่ หรือสอบถามว่าผลิตภัณฑ์นี้ทำจากวัสดุอะไร
หากเป็นไบโอแท้ เมื่อย่อยสลายแล้ว จุลินทรีย์จะย่อยโมเลกุลเล็กๆของไบโอพลาสติกจนกลายเป็นสารปรับปรุงดิน ใช้ในต้นไม้เป็นส่วนหนึ่งของปุ๋ยอินทรีย์ มั่นใจได้ว่า สินค้าที่ได้รับมาตรฐานนี้ไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อมทั้งพืช สัตว์ และ น้ำ เนื่องจาก วัตถุดิบที่ผลิตไบโอพลาสติก คือ น้ำตาล
คำถามที่ว่า ไบโอจริง ย่อยสลายได้จริงหรือไม่ หาคำตอบได้ที่ผลการศึกษาจริง ด้วยการทดลองนำแก้วที่เคลือบพลาสติกทั่วไปกับแก้วที่เคลือบด้วยไบโอพลาสติกฝังลงไปในดิน เมื่อผ่านไป 6 เดือน พบว่าแก้วที่เคลือบไบโอพลาสติก สลายตัวได้ดีในระยะเวลา 4-6 เดือน และจะกลายเป็นดินทำให้ผู้บริโภคปลอดภัยจากสารเคมี
ส่วนแก้วที่เคลือบด้วยพลาสติกธรรมดาจะมีฟิล์มพลาสติกเคลือบติดค้างอยู่เป็นขยะพลาสติก
ขณะที่ ไบโอปลอม Oxo degradable ห้ามใช้ทั่วโลกและในไทยด้วย เพราะจะไปตกค้างในสัตว์ และปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม และนำมารีไซเคิลไม่ได้
กระแสรักษ์โลกมาแรง แต่ทำไมคนยังไม่นิยมใช้ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากไบโอพลาสติก มาจากเรื่องราคาที่สูง ต่างจากไบโอปลอม ราคาถูก แต่มีข้อเสีย เปราะบาง แตกสลายได้ง่ายเมื่อเจอแสงแดด รีไซเคิลได้ยาก
ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากไบโอพลาสติก จะใช้ได้จริงและมีความคงทนหรือไม่ เป็นคำถามที่คุณวิบูลย์ ตอบอย่างมั่นใจว่า ภาชนะใส่อาหารที่ทำจากไบโอพลาสติก ใช้งานทนทานได้ถึง 8 ชั่วโมง สามารถถือได้ และไม่รั่วซึม
ปัจจุบัน มีการนำไบโอพลาสติก ใช้ในวงการแพทย์ หลายคนเคยไปผ่าตัด และต้องไปตัดไหม แต่ตอนนี้เป็นไหมละลายที่ทำจากไบโอพลาสติก หรือคนที่เคยเกิดอุบัติเหตุ เช่น รถจักรยานล้มและกระดูกไหปลาร้าหัก สามารถใช้นวัตกรรมไบโอพลาสติกสร้างเป็นกระดูกเทียมดามและเมื่อกระดูกประสานกัน กระดูกเทียมจะย่อยสลายไป
“จะเห็นได้ว่า เรื่องไบโอพลาสติกเป็นเรื่องใกล้ตัวทุกคนมาก ขนาดในร่างกายยังย่อยสลายได้เลย”
น่าจะเป็นคำตอบ ที่กระตุ้นให้ทุกคน หันกลับมามองว่า เราจะมีส่วนช่วยโลก ช่วยกันผลักดันให้มีการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ทำจากไบโอพลาสติกในวงกว้างได้อย่างไร เพราะปัจจุบันในประเทศไทยมีการใช้ไบโอพลาสติกเพียงแค่ 2,000 ตัน หรือคิดเป็น 1 % ของการใช้พลาสติกทั่วไป เราไม่สามารถนำไบโอพลาสติกไปแทนพลาสติกทั่วไปได้ สิ่งที่ต้องทำคือเลือกใช้ไบโอพลาสติกที่เหมาะสม
เมื่อมองมาที่บ้านเรา ไทยมีศักยภาพและได้เปรียบประเทศอื่นเพื่อที่จะก้าวขึ้นไปเป็นฮับในภูมิภาค สิ่งที่ต้องช่วยทำให้ถึงเป้าหมาย คุณวิบูลย์ บอกว่า คือการสร้าง Demand และ Supply ก็จะตามมา ขณะเดียวกัน อยากให้รัฐบาล ช่วยขยายระยะเวลาต่ออายุมาตรการทางภาษีให้กับผู้ประกอบการในอัตราส่วนที่เพิ่มสูงขึ้นและในระยะเวลาที่นานขึ้น มีกฎเกณฑ์ ข้อกฎหมาย หรือมาตรการที่ชัดเจนในการห้ามนำเข้าพลาสติกเทียม สมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกชีวภาพไทย กำลังจัดทำร่างรายละเอียดเพื่อทำให้ประชาชนเข้าใจพลาสติกแท้และพลาสติกเทียม
การสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องและทำให้ทุกคนตระหนักรู้ถึงพิษภัยของขยะพลาสติกและพลาสติกเทียม เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ทุกคนหันกลับมาสนใจเรื่องนี้ เพราะหากเราไม่ทำวันนี้ทุกอย่างก็จะวนย้อนกลับมาหาเราเอง
CR: สมาคมอุตสาหกรรมพลาสติกชีวภาพไทย