ทส.เดินหน้า ‘มาเรียมโปรเจค’ ผลักดันให้อาเซียนกำจัดขยะทะเล-ลดใช้พลาสติก

หลังการตายของพะยูนมาเรียม พบว่าสาเหตุส่วนหนึ่งเกิดจากการกินหญ้าทะเลที่มีขยะพลาสติกปะปน และสาเหตุอื่นๆ นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) พร้อมด้วย รศ.สัตวแพทย์หญิง ดร.นันทริกา ชันซื่อ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยโรคสัตว์น้ำ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นายวิจารย์​ สิมาฉายา​ ปลัดกระทรวงทส.​ พร้อมด้วยนายจตุพร​ บุรุษพัฒน์​ อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง​ ร่วมกันแถลงเรื่องการตายของพะยูนมาเรียมว่าถือเป็นจุดเริ่มต้นที่จะจุดกระแสให้ชาวโลกหันมาใส่ใจเรื่องการกำจัดขยะทางทะเล ทิ้งขยะให้เป็นที่เป็นทาง ลดการใช้พลาสติก เพื่อในวันข้างหน้าจะได้ไม่เกิดการสูญเสียขึ้นอีก และในปีนี้ที่ไทยเป็นประธานอาเซียนจะต้องผลักดันให้ประเทศในกลุ่มอาเซียน รับเรื่องดังกล่าวเป็นเรื่องสำคัญ กระทรวงจะเร่งรัดดำเนินการตามแผนลดปริมาณขยะทะเล และจะจัดทำแผนอนุรักษ์พะยูนของประเทศไทย รวมทั้งถอดบทเรียนเพื่อให้เป็น“มาเรียมโปรเจค”ใช้เป็นประโยชน์ในการดูแลพะยูน เพื่อนำไปเป็นแนวทางสำหรับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการประชุมพะยูนโลกที่จะจัดในปีหน้าต่อไป รวมถึงการดูแลสัตว์ประเภทอื่นๆด้วย 

สำหรับสาเหตุการตาย พบว่า สภาพภายนอกพบรอยขูดขีด ทั่วร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณแพนหาง บริเวณตำแหน่งใกล้เคียงกันพบจ้ำเลือด ขนาด 2-3​ เซนติเมตร ซึ่งสอดคล้องกับผลเลือด ที่พบสภาวะเกล็ดเลือดต่ำ ทำให้เกิดจุดเลือดออกได้ง่าย ภายในช่องปาก พบแผลในปากจำนวนหนึ่ง ส่วนของอวัยวะภายในพบว่ากล้ามเนื้อมีสีซีดกว่าปกติมาก เนื่องจากมาเรียมมีการใช้พลังงานต่อวันเท่าเดิมในทุกวัน แต่ไม่สามารถรับอาหารได้ จึงมีการย่อยสลายส่วนของกล้ามเนื้อมาใช้เป็นพลังงาน รวมทั้งภาวะทุพโภชนาการ ทำให้เกิดภาวะเลือดจาง โปรตีนในเลือดต่ำ และการติดเชื้อในช่องอกและทางเดินหายใจ ปอดมีสีซีดและเกิดการโป่งพอง เกิดก้อนหนองแทรกตามเนื้อปอด โดยเฉพาะปอดข้างซ้าย พบรอยช้ำของกล้ามเนื้อที่บริเวณช่องท้องและผนังช่องท้องด้านใน คาดว่าเกิดจากการกระแทกของพะยูนตัวผู้ ตับมีสีเหลืองเนื่องจากไม่รับอาหารมาหลายวัน มีจุดเนื้อตายและหนองบนตับ หัวใจพบเลือดเล็กน้อย และบีบตัวแข็งจากการเกิดสภาวะช็อค และส่วนของระบบทางเดินอาหารและมีการสะสมของแก๊สจำนวนมากตามทางเดินอาหาร คาดว่ามาจากการที่กระเพาะอาหารมีการเคลื่อนตัวและบีบตัวลดลง ตลอดลำไส้เล็กอักเสบพบจุดเนื้อตายสีขาว และพบมีการหนาตัวและมีเนื้อตายเคลือบด้านในของผนังลำไส้และพบขยะประเภทเศษถุงพลาสติกจำนวน 8 ชิ้น อัดแน่นกันอยู่ในลำไส้เล็กส่วนปลายต่อลำไส้ใหญ่ ทั้งนี้เนื่องจากมาเรียมมีสภาวะขาดน้ำที่รุนแรง ทำให้ส่งผลต่อการบีบตัวของทางเดินอาหารลดลงหรือไม่เคลื่อนที่ ทำให้เกิดการสะสมของแก็สในทางเดินอาหาร ทำให้เกิดความเจ็บปวดอย่างมาก ทำให้เกิดสภาวะช็อค​ เนื่องจากความเจ็บปวดและตายทันที​ นอกจากนี้ยังพบเศษพลาสติกเล็กๆ หลายชิ้นขวางลำไส้ จนมีอาการอุดตันบางส่วนและอักเสบ ทำให้มีแก๊สสะสมอยู่เต็มทางเดินอาหาร มีการติดเชื้อในกระแสเลือด ปอดเป็นหนองตามมา 

ส่วนพะยูนยามีลตัวผู้ที่ขึ้นเกยตื้นบริเวณจังหวัดกระบี่ ขณะนี้อยู่ในความดูแลของศูนย์ที่จังหวัดภูเก็ต หลังจากนี้ก็จะนำประสบการณ์จากเหตุการณ์ของมาเรียม และระดมทีมแพทย์ เข้าไปดูแลยามีลอย่างเต็มที่ เพื่อให้มีชีวิตและเติบโตได้ต่อไป

ผู้สื่อข่าว:ธนดา เฉลิมวันเพ็ญ

CR:กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง