กรมควบคุมมลพิษเผยผลตรวจล่าสุด แม่น้ำกก-สาย-โขง ยังมีสารหนูเกินมาตรฐาน

          สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 (เชียงใหม่) กรมควบคุมมลพิษ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รายงานผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำและตะกอนดินในแม่น้ำกก และลำน้ำสาขา แม่น้ำสาย แม่น้ำโขงในพื้นที่จ.เชียงใหม่ 4 จุด และเชียงราย 20 จุดรวม 24 จุด ยังพบสารหนูเกินมาตรฐาน

          โดยตรวจวัดและเก็บตัวอย่างน้ำ และตะกอนดิน จำนวน 3 ครั้ง ครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 19 – 24 มี.ค.และวันที่ 9 เม.ย.2568 ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 21-24 เม.ย.และวันที่ 29 เม.ย. – 2 พ.ค. 2568 ครั้งที่ 3 เมื่อวันที่ 12 -16 พ.ค.2568 ผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำผิวดินแม่น้ำกก ข้อมูลพบว่าความขุ่น ผลการตรวจครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 ความขุ่นมีค่าสูงบริเวณชายแดนไทย-เมียนมา เมื่อเปรียบเทียบความขุ่นตลอดเส้นน้ำตั้งแต่บริเวณ ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ จนถึงสะพานเฉลิมพระเกียรติ 1 อ.เมือง จ.เชียงราย มีแนวโน้มคงที่ตลอดระยะทาง และความขุ่นมีค่าลดลงหลังจากน้ำไหลผ่านฝายเชียงรายซึ่งตั้งอยู่บริเวณ ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย

          สารหนู (As) มีค่าสูงเกินค่ามาตรฐาน ตั้งแต่บริเวณชายแดนไทย -เมียนมา อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ จนถึงบริเวณ อ.เมือง จ.เชียงราย รวม 8 จุด ดังนี้ บ้านจะเด้อ หมู่ 6 ต.ดอยฮาง อ.เมือง มีค่าสารหนู 0.016 มก./ล. สะพานมิตรภาพแม่ยาว-ดอยฮาง อ.เมือง มีค่าสารหนู 0.017 มก./ล. บ้านโป่งนาคำ ต.ดอยฮาง อ.เมือง มีค่าสารหนู 0.016 มก./ล

          สะพานข้ามแม่น้ำกก ต.ดอยฮาง อ.เมือง มีค่าสารหนู 0.018 มก./ล. สะพานแม่ฟ้าหลวง ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย มีค่าสารหนู 0.014 มก./ล. สะพานเฉลิมพระเกียรติ1 ต.รอบเวียง อ.เมือง มีค่าสารหนู 0.014 มก./ล. ฝายเชียงราย ต.รอบเวียง อ.เมือง มีค่าสารหนู 0.011 มก./ล. สะพานริมกก-เวียงเหนือรวมใจ อ.เวียงชัย มีค่าสารหนู 0.018 มก./ล. และหลังจากน้ำไหลผ่านฝายเชียงราย ซึ่งตั้งอยู่บริเวณ ต.รอบเวียง อ.เมือง จ.เชียงราย ผลการตรวจวัดสารหนูที่จุดตรวจวัดบริเวณ ต.แม่ข้าวต้ม อ.เมือง จ.เชียงราย จนถึง อ.เชียงแสน จ.เชียงราย มีค่าต่ำกว่า 0.01 มก./ล.ซึ่งเป็นค่ามาตรฐานที่กำหนด

          ผลการตรวจวัดสารตะกั่ว ผลการตรวจครั้งที่ 1 บริเวณชายแดนไทย – เมียนมา อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่มีค่าตะกั่ว 0.076 มก./ล. เกินค่ามาตรฐานที่กำหนด 0.05 มก./ล. เพียงจุดเดียว โดยผลการตรวจครั้งที่ 2 และครั้งที่ 3ทุกจุดตรวจวัดในแม่น้ำกกมีค่าไม่เกินมาตรฐาน

          ขณะที่ผลการตรวจวัดคุณภาพน้ำผิวดินในแม่น้ำสาย กลุ่มสารโลหะหนัก ผลการตรวจครั้งที่ 3 พบมีค่าไม่เกินมาตรฐานที่กำหนด สารหนู (As) มีค่าสูงเกินค่ามาตรฐานทุกจุดตรวจวัด และสูงกว่าค่าที่ตรวจพบในแม่น้ำกก อยู่ในช่วง 0.044 – 0.049 มก./ล.โดยมีค่าเพิ่มขึ้นตามทิศทางการไหลของน้ำที่ไปบรรจบรวมกับแม่น้ำรวก

          ส่วนสารตะกั่ว การตรวจวัด ครั้งที่ 2 มีค่าสูงเกินค่ามาตรฐานทุกจุดอยู่ในช่วง 0.058-0.066 มก./ล. โดยมีค่าเพิ่มขึ้นตามทิศทางการไหลของน้ำที่ไปบรรจบรวมกับแม่น้ำรวก และผลการตรวจวัด ครั้งที่ 3 ทุกจุดตรวจวัดมีค่าไม่เกินมาตรฐานที่กำหนด

ผลการตรวจวัดตะกอนดิน ผลการตรวจวัดตะกอนดินในแม่น้ำกก (รอบผลการวิเคราะห์ครั้งที่ 3) โลหะหนัก ผลการตรวจครั้งที่ 1 และครั้งที่ 2 สารหนู พบเกือบทุกจุดตรวจวัด โดยจุดที่พบสารหนูเกินระดับมาตรฐานที่ไม่ปลอดภัยต่อสัตว์หน้าดิน และถ้าชาวบ้านบริโภคปลาเป็นจำนวนมากและเป็นประจำ อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพอนามัย ได้แก่ลำน้ำกกตั้งแต่ชายแดนไทย-เมียนมา ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ สะพานสองดินแดนบ้านแม่สลัก บ้านจะเด้อ และสะพานเฉลิมพระเกียรติ 1 อ.เมือง จ.เชียงราย

          สารตะกั่ว พบค่าสูงเกินระดับมาตรฐานเพื่อปกป้องสัตว์หน้าดิน แต่ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพมนุษย์ ได้แก่ บริเวณสะพานสองดินแดนแม่สลัก ต.ท่าตอน บริเวณ อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ และบ้านจะเด้อ ต.ดอยฮาง และสะพานเฉลิมพระเกียรติ 1 โลหะหนักอื่นๆ พบค่าเกินระดับมาตรฐานเพื่อปกป้องสัตว์หน้าดิน แต่ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพมนุษย์ ในบางจุดตรวจวัด ได้แก่ นิกเกิล ทองแดง โครเมียม

นอกจากนี้ จากการเปรียบเทียบจากคุณภาพน้ำผิวดินย้อนหลัง 10 ปี (พ.ศ. 2558 -2567) กรมควบคุมมลพิษ มีสถานีตรวจวัดคุณภาพน้ำประจำปีเฉพาะในแม่น้ำกก จำนวน 4 สถานี อยู่ใน จ.เชียงราย การติดตามตรวจสอบคุณภาพน้ำ 4 ครั้งต่อปี แบ่งเป็นช่วงฤดูน้ำน้อย 2 ครั้ง และฤดูน้ำมาก 2 ครั้ง ครั้งที่ 1 เดือนต.ค. -ธ.ค.(น้ำน้อย) ครั้งที่ 2 เดือนม.ค. – มี.ค.(น้ำน้อย) ครั้งที่ 3 เดือนเม.ย.-มิ.ย.(น้ำมาก) และครั้งที่ 4 เดือนก.ค.-ก.ย.(น้ำมาก) โดยสถานีตรวจวัดบริเวณสะพานแม่น้ำกก อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ซึ่งเป็นสถานีที่เป็นจุดบรรจบแม่น้ำกกและแม่น้ำโขง จะมีการตรวจวัดพารามิเตอร์โลหะหนักมีค่าไม่เกินมาตรฐานที่กำหนด โดยพบสารหนูเกินค่ามาตรฐาน มีค่า 0.25 มก./ล. (20 ธ.ค. 2566) และปี 2567 มีค่า 0.44 มก./ล. (25 ก.ค.2567)

          สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 1 (เชียงใหม่) สรุปเบื้องต้นว่าคุณภาพน้ำบริเวณที่ติดกับพรมแดนของเมียนมา ทั้งแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย จะมีค่าความขุ่นสูงตลอดเส้นน้ำ และโลหะหนักสารหนูมีค่าสูงซึ่งเป็นพารามิเตอร์ที่สะท้อนถึงการทำกิจกรรมการทำเหมืองอย่างชัดเจน โดยค่าสารหนูที่พบในแม่น้ำโขง สันนิษฐานว่าอาจจะได้รับผลกระทบจากแม่น้ำสายที่มาบรรจบกับแม่น้ำรวก และไหลลงสู่แม่น้ำโขง เนื่องจากค่าคุณภาพน้ำในแม่น้ำกกช่วงที่ไหลผ่าน อ.เมือง จ.เชียงราย ไปแล้ว ไม่พบโลหะหนัก แต่ทั้งนี้ อาจจะต้องมีการตรวจสอบคุณภาพน้ำที่ไหลจากแม่น้ำโขงจากประเทศลาวเพื่อให้ข้อมูลมีความสมบูรณ์มากขึ้น ส่วนที่บริเวณที่สารหนูและตะกั่วที่สูงเกินค่ามาตรฐาน อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยหากจะนำไปอุปโภค-บริโภค ต้องผ่านการปรับปรุงคุณภาพก่อน และอาจเป็นอันตรายต่อสัตว์น้ำ ไม่ควรทำการประมงหรือกิจกรรมทางน้ำ

...

#แม่น้ำกก

#สารหนู

#กรมควบคุมมลพิษ