สนค. จับมือ TDRI เสนอนโยบายช่วยเกษตรกร ลดต้นทุน ยกระดับสินค้าแข่งขันบนเวทีโลก

          นายพูนพงษ์ นัยนาภากรณ์ ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า (สนค.) กระทรวงพาณิชย์ กล่าวภายหลังเป็นประธานเปิดงานประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อระดมความคิดเห็นภายใต้ “โครงการศึกษาเพื่อจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายการสร้างเสถียรภาพและความเข้มแข็งทางการค้าสินค้าพืชไร่: มันสำปะหลัง และข้าวโพดเลี้ยงสัตว์”

          ปัจจุบันการผลิตและการค้าสินค้าเกษตรของไทยต้องเผชิญกับปัจจัยท้าทายที่หลากหลาย และซับซ้อนมากขึ้น ต้นทุนการผลิตปรับตัวสูงขึ้นจากทั้งราคาปัจจัยการผลิต เช่น ปุ๋ยและเมล็ดพันธุ์ ตลอดจนค่าแรงงานที่เพิ่มขึ้น

          ขณะเดียวกันความไม่แน่นอนของตลาดโลกทำให้ราคาสินค้าเกษตรผันผวน นอกจากนี้ภาคเกษตรยังประสบปัญหาการแพร่ระบาดของโรคพืช เช่น โรคใบด่างในมันสำปะหลัง ซึ่งส่งผลกระทบต่อผลผลิตอย่างรุนแรง รวมถึงการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลต่อปริมาณและคุณภาพของผลผลิตทางการเกษตร

           โดยเกษตรกร ผู้ประกอบการ หรือหน่วยงานภาครัฐ ต้องเร่งปรับตัว เพื่อให้สินค้าเกษตรและอุตสาหกรรมที่เกี่ยวเนื่องสามารถแข่งขันได้ พร้อมทั้งยกระดับขีดความสามารถของประเทศไทยในเวทีการค้าโลก

           ทั้งนี้ มันสำปะหลังและข้าวโพดเลี้ยงสัตว์เป็นพืชไร่เศรษฐกิจที่มีความสำคัญต่อประเทศไทย ทั้งในด้านการสร้างรายได้แก่เกษตรกรและการเป็นวัตถุดิบสำคัญในภาคอุตสาหกรรม อาทิ การผลิตอาหารสัตว์ รวมถึงการส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศ.

           ขณะที่ไทยเป็นประเทศผู้ผลิตและส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังรายใหญ่ของโลก ในปี 2567 ไทยส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลัง 6.4 ล้านตัน เป็นมูลค่า 3,133.4 ล้านดอลลาร์ (110,276 ล้านบาท)  3 เดือนแรกของปี 2568 ไทยส่งออกผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังแล้ว 2.3 ล้านตัน เป็นมูลค่า 810.4 ล้านดอลลาร์ (27,384 ล้านบาท) ลดลง 13.5% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อนหน้า

          ส่วนข้าวโพดเลี้ยงสัตว์เป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตอาหารสัตว์ ในปี 2567 ไทยนำเข้าข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ 2.0 ล้านตัน มูลค่า 534.0 ล้านดอลลาร์ (19,427 ล้านบาท) 3 เดือนแรกของปี 2568 ไทยนำเข้าข้าวโพดเลี้ยงสัตว์แล้ว 665,527 ตัน มูลค่า 192.1 ล้านดอลลาร์ (6,554 ล้านบาท) มูลค่านำเข้าเพิ่มขึ้น 23% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันปี 2567 ซึ่งความต้องการใช้ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ยังคงสูงจากภาคอุตสาหกรรมปศุสัตว์

          อย่างไรก็ดี สนค. จึงได้ร่วมกับสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ดำเนินโครงการศึกษาฯ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและรวบรวมข้อมูลสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับมันสำปะหลังและข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ พร้อมทั้งวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค เพื่อนำไปจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายในการเพิ่มโอกาสและช่องทางการตลาด รวมถึงยกระดับศักยภาพในการแข่งขันให้กับสินค้ามันสำปะหลังและข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ตลอดทั้งห่วงโซ่อุปทาน

          โดยที่ผ่านมาทีมวิจัยได้ลงพื้นที่ 8 จังหวัดสำคัญ ที่มีการผลิตและมีอุตสาหกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับมันสำปะหลังและข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ได้แก่ นครราชสีมา ชัยภูมิ ชลบุรี ระยอง กำแพงเพชร เพชรบูรณ์ เชียงใหม่ และลำพูน เพื่อเก็บข้อมูลเชิงลึกจากเกษตรกร ผู้ประกอบการ และผู้เชี่ยวชาญในพื้นที่ ซึ่งจะถูกรวบรวมเป็นข้อมูลประกอบการจัดทำนโยบายในขั้นตอนต่อไป

           การเร่งแก้ไขปัญหาของภาคการเกษตรไทย โดยเฉพาะการลดต้นทุนการผลิต ยกระดับมาตรฐานสินค้า และพัฒนาระบบตลาดที่เป็นธรรม ถือเป็นภารกิจสำคัญที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน หากทำได้สำเร็จ จะเป็นโอกาสในการผลักดันสินค้าพืชไร่ของไทยให้สามารถแข่งขันในตลาดโลกได้อย่างยั่งยืน