‘เมษายน’เดือนแห่งการเฉลิมฉลองสงกรานต์แบบไทย สถานที่ท่องเที่ยว ที่ได้เรียนรู้และสัมผัสวัฒนธรรมที่งดงามของประเทศไทย พลาดไม่ได้กับ ที่สุดงานวัฒนธรรมแห่งปี .. “เทศกาลหนังใหญ่วัดขนอน ครั้งที่ 17 ” รวบรวมศิลปะการแสดง หนังใหญ่วัดขนอน “ โขน มโนรา (มโนราห์) และวันสงกรานต์ไทย” ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนจากยูเนสโก เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ด้วยการอนุรักษ์จัดแสดงอย่างยิ่งใหญ่ ภายใต้แนวคิด “ศรัทธา ..ศิลป์ .. แผ่นดินหนังใหญ่ .. ร่วมใจสู่มรดกโลก” จัดขึ้นในวันเทศกาลสงกรานต์ 13-14 เมษายน 2567 ที่วัดขนอน อ.โพธาราม จ.ราชบุรี
พระครูพิทักษ์ศิลปาคม เจ้าอาวาสวัดขนอน เล่าให้ฟังว่า งานเทศกาลหนังใหญ่วัดขนอน ในปีนี้ จะเป็นการนำมรดกทางวัฒนธรรมประเพณีของชาติในงานยังมี “โขน โนรา หรือมโนราห์ และสงกรานต์ในประเทศไทย ” ที่ยูเนสโกได้ประกาศขึ้นทะเบียน เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity) นำมาร่วมจัดแสดงอย่างยิ่งใหญ่ พร้อมด้วยการเฉลิมฉลองเนื่องในโอกาสสำคัญช่วงเทศกาลสงกรานต์นี้ ภายใต้การสร้างสรรค์การแสดงที่เป็นอัตลักษณ์
สำหรับ“วัดขนอน” สร้างมาสมัยใดไม่ปรากฏหลักฐาน แต่ทว่าบริเวณริมแม่น้ำแม่กลองแห่งนี้อดีตหน้าวัดเคยเป็นที่ตั้งด่านเก็บภาษีอากร เป็นพื้นที่ค้าขายและตลาดแลกเปลี่ยนสินค้า มาถึงวันนี้ วัดได้ฟื้นฟูด่านขนอนแห่งนี้ พร้อมเปิดให้นักท่องเที่ยวได้มาสัมผัสบรรยากาศ เลือกซื้อผลิตภัณฑ์พื้นบ้าน และของที่ระลึก จึงขอเชิญชวนผู้ที่สนใจมาร่วมชม ร่วมอนุรักษ์งานประเพณี และสืบสานงานวัฒนธรรมดี ๆ เช่นนี้ไปด้วยกัน
ส่วนคนไทยรุ่นไหนๆ ก็ไม่ควรพลาดกับ ไฮไลท์ในงานเทศกาล เช่น การแสดงหนังใหญ่ไฟกะลา “โขนติดตัวหนัง” ในตอนที่ชื่อว่า “ยกรบ-ขาดเศียรขาดกร” นำศิลปะทั้งสองแขนงมาแสดงร่วมกันอย่างยิ่งใหญ่ ผสมผสานกันอย่างลงตัว กล่าวขานตามเนื้อเรื่องด้วยบทพากย์ บทขับร้อง ดนตรีปี่พาทย์ ทำให้เกิดความเข้าใจในเรื่องราว และให้อรรถรสทางศิลปะแก่ผู้ชมและนักท่องเที่ยว ได้อย่างสมบูรณ์
นอกจากนั้น ยังมาช่วยกันสนับสนุนผลักดันให้ “หนังใหญ่” ขึ้นทะเบียนต่อยูเนสโก หลังจากกรมส่งเสริมวัฒนธรรม ได้มีการศึกษาวิจัยเรื่อง “หนังใหญ่และความเป็นไปได้ ในการขอขึ้นทะเบียนในบัญชีการปกป้องคุ้มครองอันเป็นตัวอย่างที่ดีที่สุด (The best practice )” เมื่อปี พ.ศ. 2564– 2565 โดยมีชุมชนหนังใหญ่วัดขนอน จังหวัดราชบุรี เป็นพื้นที่ศึกษา ก่อให้เกิดกระบวนการถ่ายทอดการเรียนรู้และอนุรักษ์องค์ความรู้หนังใหญ่ และศิลปะพื้นบ้านให้สืบสานต่อไปอย่างยั่งยืน ทำให้ “หนังใหญ่” จะเป็นอีกหนึ่งความหวัง ที่จะได้รับการพิจารณาขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกอีกหนึ่งรายการ หลังจาก ชุมชนวัดขนอนเองก็เคยได้รับรางวัลมาแล้ว”
งานเทศกาลหนังใหญ่วัดขนอน เริ่มต้นด้วยแนวคิดที่จะยกย่องเชิดชูเกียรติ เนื่องจากในปี 2550“วัดขนอน” โดยคณะกรรมการผู้เชี่ยวชาญทางวัฒนธรรมของยูเนสโกประกาศให้ “การสืบทอดและฟื้นฟูหนังใหญ่วัดขนอน” ได้รับรางวัลจากยูเนสโก และยังได้รับการยกย่องให้เป็น 1 ใน 6 ชุมชนดีเด่นของโลก ที่มีผลงานในการอนุรักษ์ฟื้นฟูมรดกวัฒนธรรมเชิงนามธรรม ได้รับการขึ้นทะเบียนทางยูเนสโก เป็นมรดกทางวัฒนธรรมโลกของภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ( ACCU )
“เทศกาลหนังใหญ่วัดขนอน ครั้งที่ 17 มีกำหนดจัดงานขึ้นระหว่างวันที่ 13 และ 14 เมษายน 2567 ตั้งแต่เวลา 15.30-21.30 น. ที่วัดขนอน ตำบลสร้อยฟ้า อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี
นอกจากการแสดงหนังใหญ่ที่ไม่ควรพลาด แล้ว ยังมีการแสดงมากมายที่ น่าสนใจ เช่น การแสดงโขน (ศิษย์ศิลปากร) หุ่นละครเล็ก ศิลปะภาคใต้ หนังตะลุง โนรา หรือมโนราห์ (อ.วาที ทรัพย์สิน ทายาทของครูหนังตะลุง สุชาติ ทรัพย์สิน ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ปี พ.ศ. 2549 ) ตำนานสงกรานต์ จากกลุ่มการแสดงนาฎศิลป์ไทยร่วมสมัย อ.กฤษฎิ์ ชัยศิลบุญ ฯลฯ และตลาดชุมชนโบราณที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว “ตลาดด่านขนอน” ตลาดบกแบบไทยย้อนยุค
#งานหนังใหญ่
#วัดขนอน